Nevit Dilmen ile söyleşi
2020 Viki Yeryüzünü Seviyor -Türkiye Yarışması sonuçlandı. Haziran ayı boyunca Wikimedia Commons’a Türkiye’nin doğal alanlarını gösteren 3649 fotoğraf yüklendi. Fotoğrafları tek tek inceleyen jüri üyeleri değerlendirme için büyük emek verdi. Bu ilk yarışmanın ilk jüri üyelerinden hem fotoğrafçı, hem de Wikimedia projelerine uzun süredir katkı veren bir gönüllü olan Nevit Dilmen ile yarışma hakkında görüştük.
1. Viki Yeryüzünü Seviyor Yarışmasının ilk kez gerçekleştirilen Türkiye ayağında jüri üyesiydiniz. Yarışmaya gösterilen ilgi sizce nasıldı? Katılım hakkında ne düşünüyorsunuz? fotoğrafların sayısı, nitelikleri ve çeşitliliği beklentilerinize örtüşüyor muydu?
Jüri üyeliği görevi teklif edilince seve seve kabul ettim. Türkçe Vikipedi'de fazla düzenleme yapmadım, ancak 2004 yılından beri Vikipedi üyesiyim, Vikipedi’ye 100.000 üzerinde görüntü yükledim ve ağırlıklı olarak yarışmanın yapıldığı Wikimedia Commons’da vakit geçiriyorum. Daha önce bir fotoğraf sitesi yöneticiliği deneyimim ve jüri üyeliği ve yarışma derecelerim oldu. Vikipedi gönüllülerin işi, iyi bir amaca hizmet ediyor, oluşturulan içerik insanlığa ait oluyor.
Bu yarışmaya 3,649 fotoğraf katıldı. Bence iyi bir katılım sağlandığının göstergesi. Wikimedia Türkiye ekibini ve katılımcıları bu açıdan kutlamak gerekir.
Jüride yer alan Hakan Tokuç ve Cem Bayoğlu ile en iyi fotoğrafları seçmeye çalıştık. Sonuçta seçtiğimiz fotoğrafları üç basamaklı bir eleme sonunda ve son aşamada fikir birliği ile seçtik. Şimdiye kadar sonuçlanan diğer ülkeler ile kıyasladığımızda güzel fotoğraflar geldiğini söyleyebilirim. Hem fotoğrafçılarımız yetenekli, hem fotoğrafı çekilen ülkemiz güzel. Bu açıdan Vikipedi Türkiye ve diğer dillerde ülkemize ilişkin olan maddelere güzel görseller kazandırdığımızı düşünüyorum.
Envanterin tespitinde Türkiye Vikipediden Sn Zafer Batık aylar öncesinden yoğun çaba gösterdi. Sonunda katılmamızı sağlayan resmi bir liste oluşmuş oldu.
Ayrıca Vikipedi Türkiye’den Sn Khutuck ve Sn Başak Tosun yarışma boyunca yoğun bir şekilde çalıştı ve destek oldu.
Bir teşekkür de yarışma sürecinde hep yanımızda olan Wikimedia Vakfından Sn Mehman Ibragimov için...
Fotoğraf kalitesinde her zaman iyileşmeye olanak var. Bu fırsattan yararlanıp seneye katılacaklar için bir kaç şey söylemek isterim.
Katılmak isteyen fotoğraflar, Vikipedi’nin kaliteli resim niteliklerine sahip olmalıdır. Nedir bunlar?
1. Çözünürlük, normalde en az 2 megapiksel ancak ne kadar büyük o kadar iyi.
2. Görüntü kalitesi, Çekim kaynaklı, görüntüde önlenebilir gürültü (noise), gölge veya açık ton alanlarında renk kaybı, renk kayması, netsizlik vb sorunlar. Çekim sonrası aşırı işlemlerden kaynaklanan, suni renkler, aşırı filtreler, görüntü sıkıştırması ile ilgili sorunlar, gerçeğe müdahale sayılan işlemler sayılabilir. Bazen fotoğrafın aslını, aynı yerde çekilmiş bir iki fotoğraf daha isteme gereği duyduk. Tüm bu sorunlar doğru bir şekilde incelenmiş ve giderilmiş olmalıdır.
3. Kompozisyon ve ışık Konunun resim içindeki boyutu ve yerleştirilmesi anlatıma katkıda bulunmalıdır. Ön plan ve arka plan dikkat dağıtıcı olmamalıdır. Işık, aydınlatma ve odaklama sonuca değer katmalıdır. Ana konu net, düzgün ve iyi pozlanmış olmalıdır. Bunlar vikipedinin aradığı genel koşullar.
Değer. Asıl amacımız ise Wikimedia ve bağlı projeler için katkı sağlayacak kaliteli resimlerin teşvik edilmesidir. Bu bağlamda değer kavramı iyi anlatımın yanı sıra yeni bir bakış, nadir bir görüntü, şaşırtıcı kaliteden geliyor. Bu aşamaya gelmek için elindeki araçları iyi kullanmanın yanı sıra konu hakkında bilgi edinme ve araştırma geliyor. Bilgilerini yaratıcı bir şekilde yeniden kullanma ile güzel eserler ortaya çıkıyor.
2. Bu yarışmada başka fotoğraf yarışmalarından farklı olarak, katılan fotoğrafların açık lisansla paylaşılması ve bir ansiklopedi (Vikipedi) için yararlı olması bekleniyor. Sizce bu yarışma, internet kullanıcılarına Türkiye'nin doğal alanları ve anıtları hakkında bilgi sağlamada yararlı olmuş mudur?
Vikipedi dünyanın en büyük kitabıdır. En çok yazar ile yazılan kitabıdır. Maalesef bir süre sansüre maruz kaldı, ancak bu bizim kendimize verdiğimiz bir zarar oldu. Ben katkı sağladığım zaman mutlu oluyorum. Eminim pek çok kişi de bu mutluluk için katkı sağlıyordur. Doğruyu ve güzeli sunmakta katkı yapmakta hepimize görev düşüyor. Yüklenen fotoğraflar kazansın veya kazanmasın konu ile ilgili maddelere katkı sağlayacaktır. Bu fotoğrafların sınıflanması ve maddelere eklenmesi konusunda gönüllülere ihtiyaç var. Milyonlarca başlığı olan bir kitap ancak binlerce onbinlerce editör ile ayakta kalabilir.
3. Bu yarışma ile ilgili olarak yarışmaya katılanlarla ve/veya vikipedi topluluğuyla paylaşmak istedikleriniz var mıdır?
Seçtiğimiz fotoğraflara eleştiriler gelebilir. Bu konuda söyleyeceğim, bu hataları gördük ve farkındayız. Bir denge çerçevesinde kazanma olasılığı en yüksek, ülkemizin güzelliklerini en iyi şekilde temsil eden fotoğrafları seçtiğimizdir. Seneye daha çok katılım bekliyorum. Fotoğrafının çekilmesi gereken çok sayıda değerimiz var.
Vikipedinin nasıl çalıştığını bilmeyen, öğrenci, öğretmen pek çok kişi var. Kısa bir anlatım ile ön planda gördüğünüz Ansiklopedinin arka planında koca bir gönüllü kitlesi var. Arka planda çalışan bir ana yazılım mevcut. Ana yazılım dışında irili ufaklı işlerin sağlanmasına yardımcı olan scriptler ve https://toolforge.org/ üzerinde çokca yazılım mevcut. Örneğin bu yarışma sürecinde toolforge üzerinde bir fotoğraf yarışması yönetme yazılımından yararlandık. İlk kez böyle bir yazılım gördüm ve oldukça iyi çalıştı. Fotoğraflar, grafikler ve videolar https://commons.wikimedia.org/ adlı medya arşivinde depolanıyor. Veriler ise https://www.wikidata.org/ adresinde sistematik bir şekilde organize edilmeye çalışılıyor.
Bütün bunlar 2001’de başlayan bir projenin kısa sürede geldiği noktadır. Bu yarışma vesilesi ile bu ağın parçası olan herkesi kutluyorum. Emeği geçen herkese teşekkür ediyorum. Seçilen fotoğraflara ve onları çeken sanatçılara başarılar diliyorum.